Kitten aan de fles
Bijgelovig als ik ben, heb ik eigenlijk altijd alles wat je nodig kunt hebben bij een bevalling in huis of geregeld vanuit de gedachte dat je het dan niet nodig zal hebben. Zoals het telefoonnummer en locatie van de waarnemende dierenartsen en natuurlijk kittenmelk en een flesje voor het geval dat. Dit werkte bijna altijd, alleen bij mijn voorlaatste nestje had ik dit niet helemaal goed geregeld… Dat heb ik geweten. Het moedertje ontwikkelde al tijdens de bevalling, dus ongelooflijk snel , een mastitis, melkklierontsteking en de kittens mochten vanwege de medicatie niet bij haar drinken. Gelukkig duurde dit maar een paar dagen en konden de kittens later wel weer bij haar drinken. Mijn voorzorgsmaatregelen bleken niets uit te halen bij het volgende nest. Ik had echt alles in huis maar ik moest toch het hele nest vier weken lang dag en nacht voeden.
Ik heb nooit een cursus op dit gebied gedaan. Mijn kennis op dit gebied is gebaseerd op boekenwijsheid, informatie van andere fokkers en de praktijk. Heel fijn dat het nu mogelijk is om bij de Kattenacademie er een cursus voor te volgen.
Tips en weetjes:
Een kitten hoort niet af te vallen en het hoort een soepel vol buikje te hebben.
Weeg en merk de kittens zodat je zeker weet dat ze allemaal goed groeien. Een kitten zien drinken, is geen garantie dat het ook echt wat binnenkrijgt. De beste informatie krijg je door een kitten voor en na de flesvoeding te wegen. Van de melk die uit het flesje is, kan een deel gemorst zijn. Beoordeel de groei over meerdere uren en dagen. Wanneer het kitten net ontlast is geweest, is het logisch dat het even wat minder weegt.
Een kitten dat geen moedermelk krijgt, moet iedere twee uur gevoed worden met twee cc melk. Kittens die veel energie verspild hebben in een tepeloorlog kunnen weer op krachten komen door ze wat druivensuiker te geven. Wanneer je meerdere kittens flesvoeding geeft, is het handig om die kittens die het eerst gevoed zijn geweest na het laatste kitten nog een keer een klein beetje te geven. Dan heb je vooral ‘s nachts even wat meer tijd om wat te slapen. Soms lukt het voeden niet goed. Leg dat kitten dan terug en probeer het na de anderen nog een keertje. De maag is een spier en is rekbaar. Ik heb al vrij snel toegestaan dat de kittens meer dan de twee cc dronken. Hoe meer zij dronken, hoe langer ik kon slapen.
Ik zweer bij het simpele flesje van Beaphar. Lekker soepel, meerdere reservespeentjes en heel voordelig in de dierenwinkel. Er zijn ook heel veel merken kittenmelk te koop. Omdat de bestelde melk niet tijdig geleverd werd, heb ik me beholpen met de in verhouding goedkope melk, ook van Beaphar, en dat werkte prima. Ik was al gewend om kittenmelk iets vetter te maken met verse room en dat deed ik met deze melk ook. Ze groeiden als kool!
Er kunnen verschillende redenen zijn waardoor de moederpoes haar kittens niet kan zogen of een kitten niet zelf bij zijn moeder kan drinken. Het is altijd mogelijk dat er iets mis is met het kitten en dat het diertje het ondanks alle mogelijke hulp niet gaat redden. Vanwege het risico op een longontsteking heb ik bij mijn kittens de melk altijd via de zijkant van het bekje erin gedruppeld. Dat deed ik ook wanneer ik grotere kittens van ruim drie weken een beetje ging bijvoeren. Om de moeder te ontlasten en voor de optimale band met de mens.
Zelf zuigen
Het is me nooit goed gelukt om het/de juiste gaatje(s) er met een verhitte stopnaald (op een kurk) in te schroeien. Ik knip of snijd een zo’n klein mogelijk puntje van het speentje af. Mijn grootste angst was altijd dat een kitten zich zou verslikken en een longontsteking zou oplopen daarom liet ik ze nooit zelf zuigen. Tot de kittens van het laatste nestje. Het speentje afknippen was deze keer behoorlijk goed gelukt, het gaatje was mooi klein en ook vanwege de tijdsdruk, vier kittens wekenlang aan de fles, liet ik ze nu wel zelf aan de fles zuigen. Bijkomend voordeel van een speentje met een iets groter gaatje is dan je de klaargemaakte melk via het speentje kunt opzuigen en dus wordt voorkomen dat een klontje tijdens de voeding de speen kan verstoppen.
De houding van het kitten tijdens de voeding is ook heel belangrijk. Wanneer je het verticaal houdt, zou de kans op verslikken kleiner zijn. Ik wikkel het kitten altijd in een dubbelgeslagen theedoek. Dan hebben ze met hun pootjes houvast en het vasthouden is ook prettiger voor mens en dier.
Sonde
In principe had ik de vier kittens van ons laatste nestje ook met de sonde kunnen voeden. Ik heb er ervaring mee. Ooit moest ik dit wel leren want het flessen van nestje van zes tegenstribblenden kittens, waar de moeder niets van wilde weten, duurde per keer anderhalf uur en na dertig minuten was nummertje een al weer aan de beurt. Dat houdt geen mens dag en nacht vol. Gelukkig was de fokster die me telefonisch de instructies gaf heel duidelijk en durfde ik het, met trillende handen, aan. Uiteindelijk bleek dat er iets mis was met twee kittens en toen die overleden waren, wilde de moeder wel voor de kittens zorgen.
Zeker bij sondevoeding, wanneer de melk rechtstreeks in het maagje komt, is het belangrijk dat de melk de juiste temperatuur heeft. Ik had dan ook een beker heet water naast me staan waarin ik de melk door het spuitje even in te houden op ca. 38 graden kon houden. Bij flesvoeding steekt het iets minder krap maar de temperatuur is belangrijk. Dan heb ik dus ook een beker heet water bij de hand waarin ik het flesje steeds weer even bijwarm.
Ontlasten
Wat erin gaat, moet er ook weer uit. De kittens moeten dus hun urine en ontlasting kwijt. Bij kunstmelk ligt er een verstopping op de loer. Bij verdenking van zoiets heb ik wel eens een drupje olie in de melk gedaan. Het ontlasten gaat het best met een met warm water vochtig gemaakt wattenschijfje. Wanneer je geluk hebt, verzorgt de moederpoes haar kittens op dit gebied maar controleer dit wel. Van sommige soorten kittenmelk kan de ontlasting zo hard worden dat het routinematige schoonhouden van de moederpoes niet voldoende is. Ooit masseerde ik een stukje ontlasting bij een kitten los en mikte dat in de prullenbak – het was zo hard dat het klonk als een steentje. Of dit met het soort melk te maken had, kan ik niet stellen. Dit gebeurde bij de duurste kittenmelk…
Stress
Het feit dat de moeder haar kittens niet kan of wil voeden levert haar veel stress op. Wanneer je dan als eigenaar met een protesterend kitten in de weer bent, kan dit voor nog meer stress zorgen. Niet iedere moederpoes accepteert het zo maar dat je een kitten bj haar wegneemt. Al is het alleen maar voor het wegen. Zorg er voor dat je met je hand het kitten beschermt voor het geval de poes het met haar pootje of bekje wil terugpakken. Voor de eerste voedingen is het vaak verstandig om haar eventjes met een heerlijk hapje ergens anders te stallen. Hoe meer deuren er tussen haar en de piepende kittens zitten, hoe beter het is. Ik had meestal het geluk dat onze meiden mijn ingrijpen wel accepteerden. Bij mijn laatste nestje was het voeden van de kittens een feestje. Er werd graag naar het speentje gehapt en ik werd beloond met veel gesmak en gespin en zelfs high-fives. Alleen de kleine Umione, ik spreek het uit als joemeinie, was een drama. Ik moest moed verzamelen voor wanneer zij aan de beurt was. Zij wilde per se bij haar moeder drinken maar van die nanodruppeltjes melk kon zij niet groeien. Umione zette steeds een keel op en wanneer er dan melk in haar bekje zat, klonk het alsof ze ermee gorgelde. Ik ben zo bang geweest voor een verslikking.
Gevaarlijk
Kittenmelk vinden moederpoezen ook heerlijk en met een paar druppeltjes kon ik de dan onrustig wordende moeder wat afleiden en de restjes waren natuurlijk ook voor haar. Ooit fleste ik voor een dag de kittens van Sijntje omdat zij bloedgroep B had. Ik liet haar natuurlijk ook het restje melk opdrinken. In die tijd voedde ik met een spuitje met een heel dun lang speentje erop. Dat was niet voor herhaling vatbaar want het speentje schoot los en Sijntje slikte dat door… Rubber wordt onder invloed van maagzuur gevaarlijk… De ene dierenarts adviseerde opereren terwijl een andere geraadpleegde arts erop vertrouwde dat het er wel op de natuurlijke manier uit zou komen. We hebben haar zoveel mogelijk vezels gevoerd en inderdaad, alles is op de natuurlijke manier goedgekomen.
In een stukje van deze grootte is het onmogelijk alle ins en outs op dit gebied te beschrijven. Benut iedere gelegenheid om hierover met collegafokkers te praten. Soms lukt het ook om de kittens bij een min te plaatsen. Let er dan wel op dat niemand een onnodig veterinair risico loopt (kattenleukemie, -aids en andere infecties).
Om te lezen:
Katten, het Spectrum (alleen nog via de bibliotheek of tweedehands);
Handboek Katten fokken van Esther Verhoef
De kattenacademie: https://kattenacademie.nl/ (de cursus mét handboek)
Kittenopvang Moederloos: Kittenopvang-moederloos.nl
Suzan Meijer
Silfescian.nl